İleri yaştaki insanlar genç yaşta vefat edenleri görüp hayatlarından memnun olabilir. Ancak belli bir dönemden sonra hayat yaşayan için yük olmaya başlamaktadır. Yaşlılığa bağlı, işitme kaybı, göz hastalıkları, yürüme zorluğu, unutkanlığın artması, denge bozuklukları gibi sıkıntıları belli bir yaşa gelen çoğu kişi yaşar. Bu durum etnik kökene bağlı olmaksızın bütün yaşlılar için yaşanılan bir gerçektir.
Yaşlılık zordur ancak göçmenler için daha da zordur, özellikle dış göç ortamında yerleşik olanlar için bir dönemler vatanında ayrılmak ne kadar zor ise, yaşlılık geldiğinde başka bir ülkede vefat etme ihtimali de o kadar zor gelen bir duygudur. Yaşlıların ekonomik, psikolojik ve sosyal anlamda en fazla ihmal edilen grup olması da içinde bulundukları toplumdan beklentilerini artırmaktadır. Yaşlı göçmenlerin beklentilerinin artmasına karşın büyük bir çoğunluğun günümüzde ekonomik, psikolojik ve sosyal sorunlarla mücadele etmekte oldukları söylenebilir. Alman yaşıtlarına göre daha az emekli maaşı almalarına, yaşadıkları ülkenin çoğunluk toplumundan izole olmalarına, sağlık ve bakım hizmetlerinin sunulmasında yük olarak görülme korkusu yaşamalarına rağmen Birinci nesil bir kısım emekli ve yaşlının Almanya’da yaşamaktan memnun olduklarını ifade ettikleri görülmektedir.
Almanya’ya işgücü göçü ile gelen, yerleşen ve aradan geçen yılların ardından yaşlananlara bugün baktığımızda, tarihin tekerrür ettiği görülmektedir. En başında gelenin de kabul edenin de geçici gördüğü için yerleşik olmayla ilgili hazırlıksız olduğu bu göç hareketinde, bugün emekli olduklarında geri dönüşe odaklanma nedeniyle yaşlılık hizmetlerinin sunulmasıyla ilgili hazırlıksız olunduğu ve kalındığı görülmektedir. ‘’Yaşlı Türk Göçmenler’’ fenomenine Almanya’nın sosyal güvenlik sistemi kadar Türk kökenli göçmenlerin de hazırlıksız olduğu görülmektedir.
Haklarını bilmemek, öğrenmemek ve talep etmemek!
Türk kökenli yaşlı göçmenlerin sağlık durumları, hastalık ve engellilik durumundaki bakımları, Almanya’da göç kökenli olmayan yaşıtlarına göre daha yetersiz durumdadır. Bu yetersizliğin bir bölümü çoğunlukla tek kültürlü yaşlı bakım sistemine sahip olan Almanya’nın eksikliği olarak görülebileceği gibi, büyük bir bölümü de Almanya’da var olan haklarını bilmemek, öğrenmemek ve talep etmeme tutum ve davranışı gösteren Türk kökenli yaşlı göçmenlere ve ailelerine aittir.
Almanya’da giderek sorun olması beklenen yaşlı Türk göçmenlerin yalnızlığına ve bakımlarına çözüm aranmasına yönelik çalışmalar son yıllarda artmakta olup, Göçmen yaşlıların sayılarının çoğalması ile Alman yaşlı bakım sisteminde yeni düzenlemeler yapılmaktadır. Almanya’nın yaşlılara yönelik hizmetlerin temelinde hareketlilik ve kendine yeterlilik, hastalıklara karşı tedavi imkanlarını geliştirme ve sosyal ilişkilerini güçlü kılma hedefli bilgilendirme ve çalışmalar yapılmaktadır. Göçmen kökenlilere yönelik uygun bir bakım modelinin yapılabilmesi için kamu sisteminin yanında kamu sistemi tarafından desteklenen gönüllü kuruluşlar, hastalık sigortaları ve ticari amaçlı faaliyet sunan özel sektörün birlikte çalıştığı görülmektedir. Almanya’da yaşlılar için kurulmuş bakımevlerinden yararlanan göçmen kökenli Türklerin sayısı yetersiz olmakla birlikte çok kültürlü ya da sadece Türk yaşlıların bir arada olacakları yaşlı evi, huzurevi ve bakım evi talepleri giderek artmaktadır. Bu tür taleplere son yıllarda özel sektörün ilgi gösterdiği görülmekte olup, ticari amaçla Türklere veya Müslümanlara yönelik oluşturulmuş otel konforunda daire, oda ve bakımevi hizmeti sunan yerlerin sayısında artış görülmektedir.
Çok kültürlü hizmet yeterli değil ama umut veren gelişmeler var!
Almanya’da iki binli yıllarla birlikte başlayan ve yaklaşık yirmi yıl geçmesine rağmen mevcut sorunlara yeni bir sorun olarak eklenecek gibi görünen, göçmen kökenli yaşlı Türklerin sağlık, bakım, yalnızlık, dışlanma, kültür farklılığı, dil ve bilgi eksikliği gibi sorunları şu anda tespit aşamasında görünmektedir. Yoğunlukla bilgi ve destek verilen konular; demans durumu, kronik hastalıklarla mücadele ve evde bakıma ihtiyacı olan yaşlılara sunulan imkanlar ile sınırlı görünmektedir. Almanya’da yerleşik Türk ve Alman vatandaşı göçmen kökenli yaşlı Türk göçmenler için yaklaşık yirmi yıl önce başlatılan bu çalışmalarda henüz istenen düzeye gelindiği söylenemez, ancak hiçbir şey yapılmadığı da iddia edilemez.
Önümüzdeki on yıl içinde bu konu sürekli gündem maddesi olacaktır, Avrupa'da emekli, yaşlı ve engellilere yönelik önemli imkanlar sunan Almanya'nın sosyal güvenlik sistemini takip etmek, bu konuda çalışan derneklerin çalışmalarına katkıda bulunmak, haklarımızı talep etmek ve konuyla ilgili bilgili olmak gerekmektedir.
