STRATEJİK MERSİN: VII –TOROSLAR
‘’SEN KİMİN YÂRİSİN, SEN KİMİN ELİ’’
Mersin ilimizin merkez ilçelerinden olan TOROSLAR Akdeniz ilçemizden sonra onunla beraber anılan İÇEL/MERSİN il merkezinin diğer bölümü olarak bahsedebiliriz.
Mezitli ve Yenişehir ise İÇEL/MERSİN merkezinin dışında yer alıyordu. Ancak daha sonra ki yıllarda gelişen şehir ve göçlerden sonra, şehir dışı sayılan Mezitli ve Tarım alanı olan Yenişehir Merkez ilçelerin yeni hali ile katılmış olan ilçelerdir.
Osmaniye, Çavuşlu, Sağlık Mahallesi zaten hastane caddesinin devamı olarak daha sonrada kuzeyden gelen Toros dağlarında yaşayan köylülerin göç ederek yerleşmesiyle birlikte kurulan bu mahalleler aynı zaman da 2008 yılında kurulan Toroslar İlçesinin 67 mahallesinden merkezde yer alan mahalleleridir.
Toroslar ilçesi kurulmadan çok eski yıllardan beri sahilden Torosların zirvelerine doğru adeta merdiven basamakları gibi birbirine bağlanan ve aşağıdan/yukarıya, yukarıdan/aşağıya emniyet ve güvenliği sağlayacak basamaklar gibi kaleler ile sıralanmış bir özeliğe sahiptir. Yine Sartavul geçidi ile Pozantı geçidi arasında ki en önemli dağlık bölge olan şu an ki Toroslar bölgesinin geçmişinde Şamanizm etkisi altında kalan Türkmenler, Yörükler ile Ermeniler ve ondan önce ki yıllarda da daha farklı uygarlıkların yaşadığı bilinir. Ama bu uygarlıkların en eski olanı (ve hatta dünyanın Şanlıurfa Göbekli tepe kazıları ile de ortaya çıkmasıyla bilinen) YUMUKTEPE HÜYÜK kazıları sonucu elde edilen bulgular ve tarihsel kalıntılar bu ilçenin geçmişinden bu yana ne kadar önemli olduğunu ortaya koymuştur.
Halen devam eden bu kazılar dünya için çok önemli bir mirastır.
Yine tarihten söz açmışken yukarıda belirttiğim gibi Güneyden,(Akdeniz Sahilinden,) Kuzeye doğru birbirlerine askeri anlamda iletişim kurabilecek kaleler vardır. Bu kalelerin de savunma mesafelerinde olması bölgenin de korunması için düşünülen askeri ve savunma amaçlı olduğunu ve bölgeni uygarlıklar içinde STRATEJİK bir özeliğinin tarihten bu yana geldiğini gösteriyor.
Toros ilçesi şu anki coğrafi konumu ile Akdeniz sahiline en yakın olan ama sahili olmayan ilçelerindendir. Yani sahilde olmayan ilçeler Mut, Gülnar, Çamlıyayla Akdinizden de uzaktır. Ama Toroslar ilçesinin Akdeniz kıyısında sahil şeridi olmamasına rağmen Müftü deresinin bulunduğu yerde sahile uzaklığı 1 KM ‘nin altındadır.
Tarihe tekrar dönersek Yumuk tepe dışında Akdeniz’e en yakın olandan başlayarak en uzak olan Arslanköye kadar sıralanan kaleler aşağıda ki isimlerle varlığını sürdürmektedir.
1.Hebilli Kalesi
Mersin’in yaklaşık 18 km. kuzeydoğusundaki Hebilli Mahallesindedir.
2.Gözne Kalesi
Mersin’in yaklaşık 29 km. kuzeyindeki Gözne Yaylasından, 500 m.lik stabilize bir yolla ulaşılan kale, 1085 m. yükseklikte sarp kayalıklar üzerinde yer alan iki yapıdan oluşmaktadır.
3.Sinap Kalesi
Mersin’in yaklaşık 29 km. kuzeyinde yer alan Gözne yaylasının 5 km. kuzeyinde, Ayvagediği yaylasına girmeden sağa dönülen ve Çandır Kalesi’ne doğru giden yol
4.Çandır (Paperon) Kalesi
Ortaçağ Kalesi olan Çandır, önemli bir coğrafi konumdadır.( Paperon/Barbaron ) Mersin’in 40 km. kuzeyinde, Çandır Mahallesinin kuzeybatısında, oldukça yüksek yöreye hâkim bir platonun tüm zirvesini kaplamaktadır.
5.Kızlar Kalesi-Manastır
Çandır Kalesi’nin ve köyünün doğu-güneydoğusundadır. Ayvagediği yoluna da sapmadan sola ayrılan stabilize yoldan dere kenarına indikten sonra tekrar sola dönerek ve dere takip edilerek ulaşılmaktadır. Ulaşımı zordur. Yapılan incelemede halk arasında kale denilen bu yerin aslında bir manastır olduğu anlaşılmıştır. Yüksek bir tepenin eteklerinde yer alan burunda kurulmuştur. Mimari kalıntıların çok azı ayakta kalmıştır. Ana kaya önüne çekilen set duvarından hiçbir iz kalmamıştır. Ancak üzerinde 18 satırlık Ermenice yazıtın bulunduğu duvar hala sağlamdır.
6.Belenkeşlik Kalesi
Mersin’in yaklaşık 20 km. kuzeyindeki Soğucak yaylasındadır tarihlenmektedir.
7.Asar (Hisar) Kale
Kale, Gözne’den Arslanköy'e giden yol güzergahında, Güzelyayla Yaylasına varmadan yolun solunda yer almaktadır.
8.Gediği Kalesi Ve Manastır
Mersin’in yaklaşık 45 km kuzeyinde yer alan Yavca Mahallesinin 10 km. güneyindedir. Gediği Dağı’nın güney tarafındaki yol Akdeniz’e uzanmaktadır. Kale, Hisar, Arslanköy, Fındıkpınar ve Evciler ile karşılıklı birbirlerini görmektedir.
9.Evciler Kalesi
Mersin’in 40 km. kadar kuzeyinde yer alan Çandır kalesinin (Arslanköy’e giden yol güzergahında ) 20 km. kadar batısındaki Evciler Mahallesi mevkiindedir.
TOROSLAR İLÇESİ
Tarihsel geçmişi Sarp dağlık bölgeye sırtını dayaması Toros yaylaları ve mahallelerinin en önemli yaşam ve üretim merkezleri ile tarihsel kültür yaşam, gelenek ve görenekleri ile zengin yaşama biçimleri Toroslar ilçesinin aslında yerli sayılacak İÇEL/MERSİN ilinin de yerelde yer alan sosyal yaşamın temsilcileridir. Mersinin de liman, Demir Yolu ile diğer ticari işletmelerin kurulması ve tarımın gelişmesiyle dağdan ovaya inerek yaşamını kuranlarda bu bölgeden gelen insanlardır. Yani aslında TOROS İLÇESİ’ nin Akdeniz ilçesinden farkı Toroslar da yaşayan Türkmen, Yörük Türk ve Tahtacı aşiretlerinin yerli kültürlerinin sahipleri olmaları ve STRATEJİK OLARAK tarihten bu yana önem kazanan sosyal ve kültürel, ekonomik yaşama biçimleri ile birbirine yakın olan kültürlerin olduğu bir ilçedir. Ancak daha sonra güney doğu ile iç Anadolu ve Mersinin diğer ilçelerinden gelen Türklerin ile son yıllarda her yerde yaşama dahil olan ve tanımlanmayan( Mülteci, Sığınmacı, Misafir, Kaçak, V.s) yapısı ile Suriyeliler yer almaktadır. İşte bu yapısı ile Toroslar ilçesinin bu gün ki durumu ve geleceği konusunda yer alan sorunların STRATEJİK hassasiyeti ve sorunlar ile çözümleri için cevaplar arayacağız.
(Devam Edecek)
