Akran zorbalığı okul çağındaki hemen hemen bütün yaş gruplarında görülmektedir. Anaokulundan liseye kadar hatta bazen üniversite döneminde bile bireyler akran zorbalığı ile karşılaşmaktadırlar. Peki, nedir bu akran zorbalığı? Bazen belli bir grup kişilerin bazen de tek bir kişinin psikolojik veya fiziksel olarak hedef aldığı kişilere istikrarlı bir şekilde uyguladığı şiddettir.
Akranları tarafından fiziksel ve psikolojik şiddete maruz kalan bireylerde görülen sinyaller;
- Okula gitmek istememe durumu olabilir,
- Akademik başarılarında düşüş gözlenebilir,
- Sosyal olarak kendilerini akranlarından soyutlayabilirler,
- İnternete ve sosyal medyaya daha bağımlı hale gelebilirler,
- Özgüven eksikliği ve utangaçlık baş gösterebilir,
- İçe kapanma, iletişim kurmakta zorlanma görülebilir,
Akran zorbalığına maruz kalan bireylerde oluşabilecek sorunlar;
- Sosyal çevreden uzaklaşma,
- Özgüven eksikliği, utangaçlık ve içe kapanıklık,
- İnternet ve sosyal medya bağımlılığı,
- Yemek yeme problemleri,
- Uyku problemleri,
- Akademik başarıda düşüklük,
- İletişim problemleri,
- Depresyon, sosyal fobi gibi psikiyatrik rahatsızlıklar,
- İntihar riski,
- Beden algısında bozulma ve sosyal görünüş kaygısı,
Çocuğunuz akran zorbalığı yapıyorsa ne yapmak gerekir?
- Çocuğunuzun empati becerisini kazanmasına yardımcı olmak gerekir. Empati becerisi başkalarının ne hissettiğini anlamaktan geçer. Aile içerisinde en son yaşadığınız bir olayı ele alın. Çocuğunuza bu olayı anlattırın ve bu olayda ne hissetti, ne düşündü, siz ne hissetmiştiniz ve ne düşünmüştünüz? Bunları tartışın. Çocuğunuza arkadaşlarıyla dalga geçmenin veya zorbalık yapmanın sonucunda arkadaşının ne hissetmiş olabileceğini konuşun.
- Okulun psikolojik danışmanlık birimlerinden yardım isteyin. Problem çözmede okul ve aile işbirliğinin sağlanması çok önemlidir.
- Ebeveyn olarak davranışlarınızda örnek olun. Aile üyelerinden birinin ötekine psikolojik baskı uygulaması bile çocuğun o davranışı dışarıda bir başkasına uygulamasına sebep olabilir.
- Çocuğunuza sınır koymayı sağlayın. Her istediğini yapmamalı, her olumsuz davranış göz ardı edilmemelidir.
- Çocuğunuzun şiddet gösterme eğilimi varsa onu spora yönlendirerek çocuğun bu dürtüsünü başka alana yansıtmasında faydalı olacaktır.
Çocuğunuz akran zorbalığına maruz kalıyorsa ne yapmak gerekir?
- Çocuğunuzla etkili bir iletişim kurmaya özen gösterin. Etkili iletişim çocuğun duygularını anlamak ve düşüncelerine önem vermekten geçer.
- Çocuğunuzun duygularını net bir şekilde ifade etmesine izin verin. Yargılamak çocuğun kendini ifade etmesini engelleyen bir durumdur.
- Çocuğunuza problem çözme becerileri kazanmasına yardımcı olun. Problem çözme becerisi çok küçük yaşlardan itibaren hayattaki deneyimlerimiz sonucu gelişmektedir. Çocuğunun her ihtiyacını ebeveynlerinin karşılaması, problemler karşısında çocuğun baş etmesine olanak vermeden ebeveynlerinin koşup gelmesi ve en önemlisi çocuğa sorumluluk bilinci kazandırmamak çocuğun problem çözme becerileri kazanmasının önüne geçmektedir. Çocuğunuzun problem çözme becerileri kazanması için hâlâ geç kalmış değilsiniz. Çocuğunuzun akran zorbalığına uğraması durumunu ailecek oturup konuşun. Olay nasıl gelişti, çocuğunuz ne tepki verdi, başka ne yapabilirdi? Çocuğun yaşanan olay karşısında yeni problem çözme stratejileri kazanmasına olanak sağlayın. Fakat çözümü siz değil çocuğunuz bulsun.
- Yaşanan olay ile ilgili büyük tepkiler vermeyin ve en önemlisi suçlamayın.
- Yine okulun psikolojik danışmanlık birimlerinden yardım isteyin. Problem çözmede okul ve aile işbirliğinin sağlanması çok önemlidir.
- Çocuğunuzun arkadaşlarıyla sosyalleşmesi için teşvik edin.
Not: Okulların psikolojik ve rehberlik birimlerinin de akran zorbalığına karşı çocukları bilinçlendirici seminerler düzenlemesi gerekmektedir.
